ΔΡΥΕΣ ΚΑΙ ΒΑΛΑΝΙΔΙΕΣ

Δέντρα, ο φλοιός τους είναι πλούσιος σε τανίνη, ουσία που χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία. Είναι δεδρα με ξύλο άριστης ποιότητας το οποιον αποτελεί ένα από τα καλύτερα υλικά για την επιπλοποιία. Ήταν τα ιερά δένδρα των αρχαίων Ελλήνων. Τα κλαδιά τους θρόιζαν στους χρησμούς στο Μαντείο της Δωδώνης. Οι Δρυάδες και οι Αμαδρυάδες ήταν νύμφες του δάσους, θηλυκά πνεύματα της φύσης που κατοικούσαν σε δένδρα και σε δάση και φώλιαζαν στις βελανιδιές. Αν και πνεύματα, δεν ήταν αθάνατα και πιστεύονταν ότι η διάρκεια της ζωής τους εξαρτιόταν από την ζωή των δενδρών  που τις φιλοξενούσε.

Σε ώρες ανάγκης οι καρποί τους χρησίμευαν ακόμη και για τροφή. Τα «κύπελλα» των βελανιδιών της για εκατοντάδες χρόνια ήταν το απαραίτητο υλικό για την επεξεργασία των δερμάτων. H «ήμερη βελανιδιά» φυτρώνει σε χαμηλες περιοχες γιατί δεν αντέχει τις παγωνιές.  

ΡΟΔΙΕΣ

ΤΑ ΡΟΔΙΑ ΕΧΟΥΝ ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Η ροδιά ή ροβιά καλλιεργείται και ευδοκιμεί σε θερμές περιοχές. Είναι φυλλοβόλος θάμνος ή μικρό δέντρο πολύ ανθεκτικό, που σπάνια προσβάλλεται από παράσιτα. Ο καρπός της είναι το ρόδι με το χυμό του να αντιπροσωπεύει τα τρία τέταρτα του βάρους του.

Στην αρχή του χρόνου οι νοικοκυραίοι από την αρχαιότητα έως σήμερα, σπάζουν ένα ρόδι στο κατώφλι της πόρτας του σπιτιού τους για καλή τύχη, καθώς και στους γαμους για να έχουν οι νεόνυμφοι γονιμότητα και ευημερία. Ήταν επίσης στην αρχαιότητα η ροδιά και το ρόδι, ιερά σύμβολα της Ήρας, της Θεάς των Θεών και Θεάς προστάτιδας του γάμου και του τοκετού. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία το ρόδι ήταν επίσης σύμβολο γονιμότητας και αναγέννησης. Σε ένα μύθο αναφέρεται ότι την πρώτη ροδιά στην Κύπρο φύτεψε η Θεά του έρωτα, η Αφροδίτη.  

Τα ρόδια είναι καρπός ευρείας κατανάλωσης τόσο ως γευστικότατο φρούτο, όσο και για τις εκπληκτικές ιατρικές ιδιότητες που διαθέτει. Είναι πλούσιο σε βιταμίνες C, Α, Ε, σίδηρο, κάλιο και αντιοξειδωτικές φυτοχημικές ουσίες. Περιέχει ψηλές ποσότητες φυτικών ινών και είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες.

Έχουν ισχυρές αντικαρκινικές ιδιότητες και προστατεύουν τις γυναίκες από την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού και βοηθούν τους άντρες να αντιμετωπίσουν καλύτερα τον καρκίνο του προστάτη. Το PSA είναι μια ουσία που παράγεται από τα κύτταρα του προστάτη, είτε αυτά είναι υγιή είτε έχουν γίνει καρκινικά. Ωστόσο, τα καρκινικά προστατικά κύτταρα την παράγουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, γι' αυτό και το PSA χρησιμοποιείται ως καρκινικός δείκτης. Η κατανάλωση του χυμού από ρόδια επιβραδύνει την ανάπτυξη των όγκων και του PSA».

Ο χυμός από φρέσκο ρόδι αυξάνει την αιματική παραγωγή, ανακουφίζει από τον πυρετό και μειώνει την καρδιακή επιβάρυνση. Ωφελεί στο κρυολόγημα και στον πυρετό, βοηθά στην πρωινή ναυτία στις εγκύους και συστήνεται για χρήση μετά από έντονη σωματική άσκηση σε συνδυασμό με χυμό σταφυλιού.

Οι ιατροί συστήνουν την κατανάλωση ενός ποτηριού χυμού ροδιού την ημέρα για την πρόληψη και μείωση των θανάτων λόγω καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Οι αντιοξειδωτικές φυτοχημικές ουσίες του ροδιού είναι 3 φορές μεγαλύτερες από ότι στο κόκκινο κρασί και στο πράσινο τσάι και έχουν κατασταλτική δράση εναντίον του καρκίνου του δέρματος, επιδρούν επίσης στο μεταβολισμό της χοληστερόλης μειώνοντας έτσι τις καταστροφικές επιδράσεις της στα αιμοφόρα αγγεία που προκαλούν τα εμφράγματα του μυοκαρδίου και ταεγκεφαλικά επεισόδια. 

Ιατρική μελέτη αποκαλύπτει ότι άντρες και γυναίκες που πίνουν καθημερινά ένα ποτήρι χυμό ροδιού, μέσα σε δύο εβδομάδες παρουσιάζουν κατακόρυφη αύξηση της ορμόνης του σεξ, και ακόμα στις γυναίκες ενισχύει τα οστά και τους μυς.

Επιπλέον άλλα θετικά οφέλη του ροδιού είναι: Έχει αντιγηραντικές ιδιότητες, τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, προστατεύει τα νεφρά από τις επιβλαβείς τοξίνες, προστατεύει το ήπαρ και το βοηθά στην αναγέννησή του όταν υπάρχει βλάβη, και έχει αντιαλλεργικές ιδιότητες.

Ωφελεί στην οστεοαρθρίτιδα, βελτιώνει την πάθηση του διαβήτη, η κατανάλωση χυμού ροδιού επί τριετία από ασθενείς με στένωση της καρωτιδικής αρτηρίας μειώνει την κοινή πάχυνση του εσωτερικού της καρωτίδας και την πίεση του αίματος τους, έχει επίσης θετική επίδραση κατά της νόσου Aλτσχάιμερ.

Παπαρούνα

Η παπαρούνα ήταν ένα από τα ιερά φυτά της θεάς Δήμητρας και η παρουσία της ανάμεσα στα ανοιξιάτικα σπαρτά, συμβόλιζε την προστασία των ανθρώπων από τη θεά.

Κατά την ελληνική μυθολογία, όταν ο θεός του Κάτω Κόσμου έκλεψε την Περσεφόνη την κόρη της θεάς Δήμητρας, εκείνη θέλοντας να ξεχάσει τον πόνο της, ήπιε ένα δυνατό ποτό φτιαγμένο από ένα είδος παπαρούνας, Όταν ξύπνησε και καθώς ήταν χαρούμενη από τις παρενέργειε του ροφήματο, γύρισε τα λιβάδια και έκανε τους κάμπους γόνιμους και τις σοδειές πλούσιες.

Η χριστιανική παράδοση θέλει την παπαρούνα να φυτρώνει κάτω από το σταυρό του Χριστού στο Γολγοθά και να δέχεται τις σταγόνες από το αίμα του Εσταυρωμένου ανάμεσα στα πέταλά της, σταγόνες που της χάρισαν το κατακόκκινο άλικο χρώμα της.

Έχει ιδιότητες κατευναστικές και εφιδρωτικές. Η κοινή παπαρούνα περιέχει ένα αλκαλοειδές, τη ροϊαδίνη, που είναι ηρεμιστική. Περιέχει επίσης σίδηρο, μαγγάνιο, κάλιο, ασβέστιο, ανόργανα και οργανικά οξέα. Το έγχυμα των ανθέων της, αλλά και το δραστικότερο σιρόπι της πίνεται ως αντιβηχικό, μαλακτικό και καταπραϋντικό.

Η παπαρούνα Φυτρώνει ανάμεσα στα κριθάρια και συμβόλιζε με την παρουσία της αναμεσα στα σιτηρα τη θεά Δήμητρα.
Στις πομπές, στα Ελευσίνια Μυστήρια,στόλιζαν τα αγάλματα της θεάςμε άνθη παπαρούνας.

Οι αρχαίοι Έλληνες ιερείς γνώριζαν καλά τις υπνωτικές και ναρκωτικές ιδιότητες του φυτού, καθώς οι γιοι του Άδη ο Ύπνος και ο Θάνατος κρατούσαν παπαρούνες στα χέρια τους.

Κυπαρίσσι

Φαρμακεφτικές ιδιότητες: αντιβηχικό, κατά της βρογχίτιδας, των ψύξεων της κεφαλής, της κυστίτιδας).

Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση ο Κυπάρισσος ήταν ένας όμορφος νέος από την Κέα, γιος του Τήλεφου και εγγονός του Ηρακλή.

Ήταν αγαπημένος του Απόλλωνα αλλά και του Ζέφυρου. Αγαπημένο του σύντροφο είχε ένα εξημερωμένο ιερό ελάφι. Κάποια καλοκαιρινή μέρα ενώ το ελάφι κοιμόταν ξαπλωμένο στον ίσκιο, ο Κυπάρισσος το σκότωσε από απροσεξία με ένα ακόντιο. Ο νέος γεμάτος απελπισία, θέλησε να πεθάνει. Ζήτησε από τον ουρανό τη χάρη να κυλούν τα δάκρυα του αιώνια.

Οι θεοί τον μετέτρεψαν σε κυπαρίσσι, το δέντρο της θλίψης. Από τότε το κυπαρίσσι θεωρείται σαν πένθιμο δέντρο και φυτεύεται μέχρι σήμερα στα νεκροταφεία.

Επίσης πολλοί πιστεύουν ότι οι ψυχές των νεκρών ανεβαίνουν στον ουρανό. Γι αυτό η παράδοση κυρίως των χριστιανών, θέλει τα κυπαρίσσια λογω του ύψους και της μορφής τους, να βοηθούν τις ψυχές να ανέβουν στον ουρανό.

ΓΑΙΔΟΥΡΑΓΚΑΘΟΣ

Λέγεται ότι αυτό το είδος λουλουδιού πήρε το όνομα του από τον σοφό Κένταυρο Χείρωνα, δάσκαλο του Ασκληπιού του Αχιλλέα του Ιάσονα αλλά και του Απόλλωνα. Στην τιτανομαχία ο Χείρωνας ήταν με το μέρος του Ηρακλή στη μάχη του εναντίον των Κενταύρων. Ο Ηρακλής όμως τον πλήγωσε κατά λάθος στο πόδι με ένα βέλος ποτισμένο στο δηλητήριο της Λερναίας Ύδρας. Ο Χείρωνας τότε χρησιμοποίησε το φυτό της κενταύριας σαν βότανο για να γιατρέψει την πληγή του.

Διετές ακανθώδες φυτό που φθάνει σε ύψος το 1,5 μέτρο. Τα φύλλα του είναι πράσινα με χαρακτηριστικά άσπρα σημάδια σαν φλέβες και τα λουλούδια του έχουν χρώμα βυσσινί. Είναι αυτοφυές, ευδοκιμεί σε χερσότοπους αλλά και σε καλλιεργημένες εκτάσεις. Προτιμά τα ηλιόλουστα μέρη και τα καλά στραγκιζόμενα εδάφη. Πολλαπλασιάζετε εύκολα από μόνο του με τους σπόρους του. Στη βοτανοθεραπευτική χρησιμοποιούνται κυρίως οι σπόροι από τα άνθη του, που μαζεύονται προς το τέλος του καλοκαιριού όταν ξεραθούν πλήρως. Και τα άλλα μέρη του φυτού χρησιμοποιούνται φαρμακευτικά αλλά έχουν χαμηλότερες περιεκτικότητες σε δραστικές ουσίες. Οφελεί στο στομάχι, στο συκώτι και στην καρδιά.

ΒΑΝΟΥΚΑ

Είναι ένα ξεχωριστό φυτό ήδη από την αρχαιότητα.

Το σαρκώδες περιεχόμενο των βλαστών του καίγεται πολύ αργά και γι' αυτό τον λόγο οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τους ξεραμένους βλαστούς του σαν πυρσούς. Με έναν τέτοιο πυρσό, όπως θέλει η μυθολογία, παρέδωσε ο Προμηθέας στους ανθρώπους την φωτιά.

Απο τον κορμό του επίσης, κατασκευάζουν ελαφρια σκαμνάκια που τα χρησιμοποιούν στο ύπεθρο και στις αυλές των σπιτιών ως πρόχειρα καθίσματα.

Τερατσιά ή Χαρουπιά

Τερατσιά, ένα πανάρχαιο δέντρο. Το 1860 τα χαρούπια αποτελούσαν για την Κύπροτον μαύρο χρυσό.

Η Έλλη Αχιλλέως αναφέρει σε μιαν ανάρτηση της στο facebook: Η καλλιέργεια της Χαρουπιας, μια απο τις κυριοτερες πηγές εισοδήματος των παλιών Κατοίκων της Χλωρακας.

Πολλά χρόνια προτού μάθουμε ορολογίες όπως, ΑΟΖ, ή προτου δούμε πλατφόρμες, και τρυπάνια να τριγυρίζουν στα ανοιχτά της Κύπρου, ξέραμε για έναν άλλο μαύρο χρυσό που είχαμε σε αφθονία στην Κύπρο και τον εξάγαγαμε σε πολλές χώρες στο εξωτερικό και δεν είναι τίποτα άλλο από τα γνωστά τεράτσια.

Το χαρούπι ονομαζόταν χαρακτηριστικά και ως ο «μαύρος χρυσός της Κύπρου», αφού αποτελούσε το προϊόν με τις μεγαλύτερες γεωργικές εξαγωγές του νησιού, και για ορισμένα χωριά, αποτελούσε την 3 κυριότερη γεωργική δραστηριότητα και κυριότερη πηγή εισοδήματος.

Για ένα σημαντικό αριθμό οικογενειών, αυτό ήταν το μοναδικό τους εισόδημα, ο πανάκριβος θησαυρός τους. Εισόδημα που έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς Κύπριους να σπουδάσουν στο εξωτερικό.

Στη δεκαετία του 60΄, η Κύπρος κατείχε την 3η θέση παγκοσμίως στην παραγωγή χαρουπιών, με την Ισπανία και την Ιταλία να κατέχουν την 1η και την 2η αντίστοιχα.

To 2016 το Παν. Κύπρου άρχισε να σχεδιαζει ενα φιλόδοξο έργο. Tο μεγαλύτερο φυσικό χαρουπόδασος της Kύπρου.

Ένας από τους απώτερους σκοπούς του έργου, είναι να συμβάλει ώστε η Κύπρος να ανακτήσει και να υπερβεί τα επίπεδα παραγωγής χαρουπιού που υπήρχαν πριν από την εισβολή του 1974, μέσω μιας διαδικασίας που θα επιτρέπει σε κάθε γεωργό που επιθυμεί, να ενταχθεί σε αυτή την προσπάθεια, ως ανεξάρτητος, ισότιμος συνεργάτης.

--------

Τα χαρούπια κατάφεραν να θρέψουν όχι μόνο τον Ιωάννη το Βαπτιστή στην έρημο,

 αλλά και χιλιάδες παιδιά κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. 

Κι αυτό διότι στην  σάρκα τους περιέχουν τα δέκα σπουδαιότερα άλατα και ιχνοστοιχεία 

και περίπου 8/10 πρωτεΐνη, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο και βιταμίνες.

 Επίσης, επειδή είναι πλούσια σε περιεκτικότητα ινών, βοηθάνε στη σωστή λειτουργία 

του εντέρου μας, ενώ καθώς δεν περιέχουν διεγερτικά όπως ο καφές, είναι εύπεπτα 

και δεν προκαλούν αλλεργίες.

Στην περίπτωση μάλιστα που κάνουμε δίαιτα, είναι ιδανικά αφού περιέχουν ελάχιστα λιπαρά, 

ενώ επειδή δεν περιέχουν θεοβρωμίνη θεωρούνται καταλληλότερα από το κακάο, 

γι αυτούς που υποφέρουν από ημικρανίες.

Τέλος, με τα χαρούπια μπορούμε να παρασκευάσουμε σιρόπι και μέλι που βοηθούν πολύ στην αντιμετώπιση του βήχα και της βρογχίτιδας.

Έ χει την επιστημονική της ονομασία Ceratonia siliqua, η οποία προέρχεται από την ελληνική λέξη κέρατο, καθώς μοιαζει με κέρατο.

Είναι ένα μακρόβιο δέντρο που φτάνει μέχρι και τα 18 μέτρα ύψος καρποφορεί από 80 έως 100 χρόνια. 

ΔΕεν χρειάζεται λίπανση, και είναι ένα δέντρο εξαιρετικά ανθεκτικό στη ζέστη και στην ξηρασία και γιαυτό μπορεί και αναπτύσσεται ακόμα και σε πετρώδη εδάφη.

Οι ξεραμένοι σπόροι χρησίμευαν στην Αφρική σαν βαρίδια για το ζύγισμα των μπαχαρικών και στις Ινδίες για να ζυγίζουν το χρυσάφι και τα πετράδια. 

Τα κουκούτσια του χαρουπιού, επειδή ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, 

έχουν σταθερό βάρος 200 χιλιοστά του γραμμαρίου, χρησιμοποιούνται εδώ και 1500 χρόνια από τους κοσμηματοπώλες και τους φαρμακοποιούς, σαν την πιο μικρή μονάδα μέτρησης.

Από την λέξη κιράτ,  που σημαίνει σπόρος στα αραβικά, 

προήλθε και ο γνωστός σε όλους μας όρος «καράτι», ο οποίος χρησιμοποιείται 

σαν μονάδα μέτρησης βάρους πολύτιμων ή ημιπολύτιμων λίθων.

Το ξύλο της χαρουπιάς χρησιμοποιείται σε ξύλινες διακοσμήσεις.

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

Κρίνο ομοταξίας  βλέπε κρίνο του γιαλού

Η Αμαρυλλίδα ήταν μια βοσκοπούλα. Μια παρθένα νύμφη, συνεσταλμένη και ντροπαλή αλλά και σκληροτράχηλη.

Ερωτεύτηκε σφοδρά τον από τον Αλταίονα, ένα βοσκό με παγωμένη καρδιά, αλλά τόσο όμορφο όσο ο Απόλλωνας και τόσο δυνατό όσο ο Ηρακλής, και αποφάσισε να είναι αληθινή μόνο γι' αυτόν χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες.

Ο Αλταίων ασυγκίνητος από τη γοητεία της, είχε μοναδική επιθυμία να του προσφερόταν ένα λουλούδι που να μην υπήρχε ποτέ στον κόσμο. Η Αμαρυλλίδα συμβουλεύτηκε το μαντείο των Δελφών και της είπαν να τρυπήσει την καρδιά της με ένα χρυσό τόξο μπροστά στην πόρτα του Αλταίονα. Το έκανε αυτό, φορώντας ένα κατάλευκο φόρεμα, για τριάντα συνεχόμενα βράδια, ρίχνοντας το αίμα της. Ο βοσκός τελικά άνοιξε την πόρτα του και είδε ένα λουλούδι με βαθυκόκιννα πέταλα, που είχε βαφτεί από το αίμα της καρδιάς της Αμαρυλλίδας.
Η Αμαρυλλίδα, σαν γυναίκα ή λουλούδι, είχε υμνηθεί και από  μεταγενέστερους ποιητές. Ζωγράφοι και φωτογράφοι επίσης εμπνεύστηκαν από αυτό το λουλούδι.

ΑΘΑΝΑΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ

Ο μύθος λέει πως ο Αθάνατος ήταν ένας ήρωας που όταν ήταν μικρό παιδί, οι Μοίρες είπαν στη μάνα του πως το παιδί της θα πέθαινε, αν ο δαυλός που έκαιγε πάνω στην εστία της, καιγόταν ολόκληρος. Αμέσως η μάνα έσβησε το δαυλό και τον έκρυψε μέσα στην κουφάλα μιας αιωνόβιας βελανιδιάς, ώστε να μην τον δει ποτέ ανθρώπου μάτι να τον ανάψει και να τον κάψει. Όταν τα χρόνια πέρασαν και ο Αθάνατος έγινε ξακουστός ήρωας, μια βαρυχειμωνιά ένας κεραυνός έκαψε την βελανιδιά, και κάηκε ο δαυλός, πέθανε και το παλληκάρι.

Η μάνα του παλληκαριού απαρηγόρητα έκλεγε για το χαμό του μέρες και νύχτες πολλές, ώσπου ο Δίας τη λυπήθηκε και μετέτρεψε τον αγαπητόν υιόν της σε πανέμορφα αθάνατα λουλούδια που ποτέ να μην ξεραίνουν, και παντοτινά να την συντροφεύουν. 

Τα αθάνατα ή αμάραντα είναι πολυετή αειθαλή φυτά με ανθοφόρους βλαστούς χωρίς πτερύγια που αναπτύσσονται από ξυλώδες ρίζωμα. Είναι φυτά που τα συναντάμε την άνοιξη σε παραθαλάσσιες περιοχέςκαι που στη Κυπριακή ορολογία ονομάζονται αθάνατα. Τα συναντάμε σπαρμένα στις άγονες βραχώδεις παραλίες, ακόμα και πάνω στην άμμο.

Τα σέπαλα των ανθέων έχουν μωβ χρώμα που παραμένει αναλλοίωτο για πολύ καιρό έστω και αν έχουν αποξηρανθεί, και αυτός είναι ο λόγος που ονομάζονται αθάνατα ή και αμάραντα. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλή ως λουλούδια, γι αυτό χρησιμοποιούνται συχνά για αποξηραμένες συνθέσεις, ενώ οι παλαιότεροι κάτοικοι τα χρησιμοποιούσαν για το στόλισμα του επιτάφιου του Χριστού.

Τα τρυφερά φύλλα των φυτών έχουν όξινη γεύση και οι παλαιοί τα μαγείρευαν όταν ήθελαν να φτιάξουν φαγητά με όξινες γεύσεις.

ΑΓΡΕΛΙΑ

Όταν βρέξει και ποτιστεί η γη, τότε πολιούν (βγάζουν βλαστους) οι αγρελιές που τους τρυφερούς βλαστούς του άγριου αυτού φυτού, τους αποκαλούμε αγρέλια. Είναι τα λεγόμενα άγρια σπαράγγια που στην Κύπρο τα αποκαλούμε αγρέλια.

Στην Κύπρο υπάρχουν δυο είδη αγρελιών, τα άσπρα και τα μαύρα τα οποία βλαστάνουν στην πεδινή κυρίως παραθαλάσσια περιοχή, ενώ σε ψηλά υψόμετρα βλαστούν μόνο τα μαύρα. Είναι κατάλληλα για χρήση μέχρι τέλος Μαρτίου, εποχή βροχερή που σημαίνει ότι ακόμα παραμένουν τρυφερά. Θεωρούνται αφροδισιακά και στην αρχαιότητα ήταν απολαυστικό έδεσμα των Θεών.

Όταν μαγειρεύονται τηγανιτά μαζί με αυγά, αποτελούν απολαυστικό έδεσμα. Έχουν μια γουστόζικη πικράδα που δίνει πικάντικη γεύση στη βρώση τους, αλλά ξεπικρίζουν, αν τα αλατίσουμε με θαλασσινό χοντρό αλάτι και τα βάλουμε για λίγα λεπτά σε ζεστό μαυρόλαο. Επίσης ξεπικρίζουν άν τα έχουμε φυλαγμένα στην κατάψυξη (όπου μπορουν να διατηρηθούν μέχρι το καλοκαίρι) και χωρίς να τα πλύνουμε, τα βαζουμε στο τηγάνι χωρίς λάδι μέχρι να εξατμιστεί το νερό. Κατώπιν προσθετουμε ελαιόλαδο και τα τηγανίζουμε. Μαγειρευμένα με άγρια μανητάρια, αποτελούν επίσης απολαυστικό έδεσμα.

Δεν υπάρχει κίνδυνος στην περισυλλογή τους από πλευράς δηλητηριωδών αφού δεν είναι τέτοια, υπάρχει όμως κίνδυνος από δάγκωμα φιδιού, γιατι όπου ευδοκιμούν οι αγρελιές, είναι βιότοπος φιδιών.
Στη Χλώρακα πολλές αγρελιές βλαστούν στο αργάκι του Άη Νικόλα και στη παραθαλάσσια περιοχή του Πάρακα.
Τα αγρέλια είναι πλούσια σε βιταμίνες Β,C,E που βοηθούν στις διεργασίες παραγωγής ενέργειας, αναπνοής και αναζωογόνησης των κυττάρων, έχουν επίσης διουρητική δράση, καταπολεμούν την κυτταρίτιδα και είναι άκρως αφροδισιακά.

ΤΡΙΒΟΛΙ

ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΕΞ

Χρησιμοποιείται για τις αντικαταθλιπτικές, αφροδισιακές και τονωτικές του ιδιότητες, αλλά κυρίως για τη συμβολή του στην ενεργοποίηση της τεστοστερόνης.

Το φυτό τριβόλι το βρίσκουμε εύκολα και σε μεγάλη ποσότητα. Βλαστάνει παντού  και μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για προληπτικούς είτε για θεραπευτικούς σκοπούς. Είναι το κύριο φυτικό συστατικό για την παραγωγή του Βιάγκρα και είναι διάσπαρτο στην Κυπριακή φύση, σε όλα τα χωράφια, ακόμα και στις αυλές των σπιτιών.

Η προετοιμασία του ως θεραπευτικού ροφήματος είναι πολύ εύκολη και φτηνή επίλυση του προβλήματος του σεξουαλισμού, χωρίς παρενέργειες.

Τα τριβόλια ανθίζουν κάθε χρόνο από τον Μάη μέχρι τον Οκτώβρη. Φέρουν άνθη μικρά κίτρινα, που βρίσκονται στη βάση των ακραίων φύλλων τους. Ο καρπός τους είναι στρογγυλός, επίπεδος και αποτελείται από 5 σπόρους. Ο κάθε σπόρος φέρει τρία άνισα σκληρά αγκάθια, αυτά που προσδιορίζουν και το όνομά του, τρίλοβος, ενώ το δεύτερο προσδιορίζει τη συνήθεια του φυτού-βοτάνου να απλώνει στη γη δημιουργώντας εκεί που βλασταίνει έναν μικρό χορτοτάπητα.

Οι άνθρωποι περπατώντας ξυπόλυτοι στους αγρούς πολλές φορές, είχαν την άσχημη εμπειρία να πατήσουν τους σπόρους αυτούς. Ο πόνος ήταν τόσο οξύς, που τους ανάγκαζε να χοροπηδούν στο ένα πόδι, έτσι που έμεινε η παροιμιακή φράση ετριολίστηκε.

Τρία φλιτζανάκια την ημέρα, τα προβλήματα κάνουν πέρα:

Το βοτάνι μαζεύεται χωρίς τις ρίζες του, σε πλήρη άνθιση, μαζί με τους σπόρους του, οι οποίοι έχουν πιο έντονες ιδιότητες.

Καθαρίζεται από τις σκόνες, τοποθετείται σε μια κατσαρόλα και καλύπτεται με νερό. Πρέπει να βράσει μέχρις ότου μείνει πιο λίγο από το μισό το αρχικό νερό. Το εκχύλισμα σουρώνεται και φυλάσσεται στο ψυγείο μέχρι μία εβδομάδα. Η δοσολογία είναι τρία φλιτζανάκια του καφέ την ημέρα, το τελευταίο το βράδυ πριν από τον ύπνο.

Το ρόφημα επιδρά στους άνδρες αυξάνοντας την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη, βοηθά στη σπερματογένεση αυξάνοντας τον αριθμό και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων, αυξάνει τη σεξουαλική διάθεση.

Στις γυναίκες τονώνει την σεξουαλική διάθεση και βοηθά να ξεπεραστούν τα διάφορα ψυχοσωματικά προβλήματα, που συνοδεύουν την εμμηνόπαυση όπως: αϋπνία, υπερένταση, απάθεια, υπερευαισθησία και υπεραιμία. Το ίδιο βοηθά, σε περιπτώσεις που παρουσιάζονται τα προβλήματα αυτά σε πρόωρη αφαίρεση των μητρικών.

Το βότανο μπορεί να παίρνεται για απεριόριστο χρόνο χωρίς παρενέργειες.

Υ.Γ. Χρήση από έτοιμο τσαι: βράζουμε 1 ποτήρι νερό με 1 κουταλάκι τσαγιού τριβόλι για 5 - 10 λεπτά σκεπασμένο σε χαμηλή φωτιά. Σουρώνουμε και πίνουμε το ρόφημα.

ΠΗΑΝΟΣ

Ξορκίζει τις Μάγισσες και τις Δηλητηριάσεις

Το χρησιμοποιούσαν σαν αντιμαγικό βότανο για αιώνες. 

Θεωρείται ότι απωθεί γάτες και σκυλιά αλλά και πολλοί το τοποθετούν έξω από την πόρτα τους για να μην μπαίνει στο σπίτι τους η γρουσουζιά, η αρνητική ενέργεια

Ο απήγανος σύμφωνα με κάποιες πηγές είναι αυτό που χρησιμοποίησε ο Οδυσσέας στην Οδύσσεια (βιβλ. 10 στίχος 304-6) για να προστατέψει τον εαυτό του και τους άντρες του από τα ξόρκια της μάγισσας Κίρκης.

Ιστορίες για τον απήγανο:

 Είναι γνωστος από τα αρχαία χρόνια, αναφέρεται και στην Αγία Γραφή και τα χλωρά φύλλα του που μοιάζουν με φτέρη έχουν μία ανυπόφορη μυρω­διά και γι' αυτό ο λαός λέει «ξορκισμένος με τον απήγανο».

Είναι γνωστό ως αντίδοτο στίς δηλητηριάσεις. Μάλιστα όπως έγραφε ο Αθήναιος, στα αρχαία χρόνια ο τύραννος Κλέαρχος της Ηράκλειας του Πόντου, καλούσε τους αξιωματούχους του στα ανάκτορα και για να διασκεδάζει τους έδινε να πίνουν δηλητήρια που παρασκεύαζε ο ίδιος. Όταν τα θύματα του σφά­δαζαν αυτός τους εβλεπε και γελούσε διασκεδαζωντας μ αυτό τον τρόπο. Εκείνοι όμως, γνωρίζοντας το βί­τσιο του, πριν πάνε σ αυτόν, έτρωγαν απήγανο ως αντίδοτο των δηλητηρίων, υποκρίνονταν ότι υπέφεραν και όταν αυτός τους νόμιζε νεκρούς κι απομακρυνόταν, οι δηλητηριασμένοι γύριζαν σπίτι τους ζωντανοί (Πρινέας - Σφακιανάκης).

Φυσικά αυτού του είδους η χρήση δεν είναι η μόνη.

Ο Ιπποκράτης τον συνιστούσε και ήταν το κύριο συστατικό του αντίδοτου στο δηλητήριο του Μιθριδάτη (Μιθριδατισμός αποκαλείται η πρακτική της αυτοπροστασίας από τη δράση ενός δηλητηρίου μέσω της σταδιακής αυτοχορήγησης σε μη θανατηφόρες δόσεις. Ο όρος προέρχεται από τον Μιθριδάτη ΣΤ', βασιλιά του Πόντου, ο οποίος εξαιτίας του μεγάλου φόβου του μήπως τον δηλητηριάσουν χορηγούσε στον εαυτό του βαθμιαία αυξανόμενες μη θανατηφόρες δόσεις δηλητηρίου, ώστε να αναπτύξει τελικά ανοσία. Σύμφωνα με τη μυθολογία, μετά την ήττα του από τον Πομπήιο, ο Μιθριδάτης αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει χρησιμοποιώντας δηλητήριο αλλά απέτυχε λόγω της ανοσίας που είχε αναπτύξει και τελικά κατέφυγε σε έναν μισθοφόρο για να τον διαπεράσει με σπαθί).

Οι αρχαίοι 'Ελληνες θεωρούσαν ότι ο απήγανος θεράπευε τη νευρική δυσπεψία που πάθαιναν όταν έτρωγαν μπροστά σε ξένους (θεωρούσαν ότι τους μάτιαζαν)

Αργότερα, το 1625, ο Ριπέμο, ένας γιατρός της Νάπολης, συνιστούσε τον απήγανο κατά της επιληψίας και των ιλίγγων, ενώ ο Πλίνιος αναφέρει ότι ο απήγανος έχει τέτοια επίδραση στην καλή όραση ώστε οι ζωγράφοι της εποχής του καταβρόχθιζαν μεγάλες ποσότητες από το φυτό (οι Ιταλοί τον τρώνε και σήμερα στίς σαλάτες). Παλιά είχε τη φήμη ότι καθαρίζει και οξύνει την όραση των κουρασμένων ματιών.

Η λαϊκή ιατρική έχει χρησιμοποιήσει κατά καιρούς τον απήγανο για τις πιο απίθανες περιπτώσεις Φυματίωση, σύφιλη, λύσσα, φαρυγγίτιδα, ψώρα, σπερματόροια κ.ά.

Το αιθέριο λάδι του χρησιμοποιείται σε αρωματισμό ποτών, παγωτών, γλυκών, με μέγιστο όριο χρήσης 2 μέρη στο εκατομμύριο.

Τα χρήσιμα του μέρη είναι ολοκληρο το φυτό, κυρίως φύλλα και σπόροι,εκτός από τις ρίζες.

Τον βρίσκουμε Σε άγρια και κακοτρά­χαλα τοπία. Μαζεύεται από τον Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο, που είναι ανθισμένος. Τον ξεραίνουμε σε σκιά και τον φυλάμε σε γυάλινο βάζο.

Ιδιότητες. Ο απήγανος έχει χρησιμοποιηθεί ως εμμηναγωγό και εκτρωτικό (αλλά χρειάζεται φοβερή προσοχή, γι' αυτό δεν συνιστάται). Ως αντίδοτο σε δηλητηριάσεις, ως φάρμακο κατά της υστερίας και της επιληψίας, κατά των αμοιβάδων και άλλων παρασίτων του εντέρου (αυτή είναι η πιο σημαντική χρήση του), καθαρίζει πληγές και έλκη (σαν έμπλαστρο), εξοντώνει διάφορα παράσιτα, σκώρο, ψείρες, κ.λπ. (Οι Πρινέας και

Σφακιανάκης ανέφεραν ότι μία γυναίκα απαλλάχθηκε από φοβερή φθειρίαση, φορώντα; ένα πουκάμισο που είχε βραστεί με απήγανο] και καταπραύνει του; Πόνου; των ρευματικών - αρθριτικών, της φλεβίτιδας και των κιρσών.

Πώς χρησιμοποιείται: 

Ένα φλιτζανάκι αφέψημα από φύλλα απήγανου, χλιαρό, το πρωί κι ένα το βράδυ, με άδειο στομάχι, για τα παράσιτα του εντέρου (σκουλήκια, λεβίθες) καθώς και για ρύθμιση των εμμήνων σε δυσμηνόρροια. (Αλλά μόνο για 3-4 μέρες, περισσότερο μπορεί να γίνει επικίνδυνο).

Για ρευματισμούς, αρθριτικά, κιρσούς και για φλεβίτιδα μπορείτε να πίνετε έγχυμα με 2 κουταλάκια απήγανου σε ένα φλιτζάνι καυτό νερό. Το αφήνετε για 10-12 λεπτά. Πίνετε 2-3 φλιτζάνια την ημέρα.

Κοπανισμένα μαζί με δαφνόφυλλα γίνεται καταπλασμα σε πρήξιμο των όρχεων.

Για την υστερία χρησιμοποιείται με κλύσμα ως αφέψημα των φύλλων του.

Βαμβάκι με ζουμί απήγανου, αραιωμένο με νερό έχει χρησιμοποιηθεί σε αυτιά γερόντων για θεραπεία βαρηκοΐας.

Αφέψημα φύλλων του μαζί με ελαιόλαδο έχει χρησιμοποιηθεί αποτελε­σματικά σαν φάρμακο για τις αμοιβάδες

Προφυλάξεις: 

Αν πιούμε περισσότερες από 3 μέρες ρόφημα απήγανου φέρνει λιποθυμίες ή και δηλητηρίαση.

Αν φάμε χλωρά φύλλα απήγανου μπορεί να πάθουμε διάρροια, σίγουρα όμως θα πρηστεί η γλώσσα.

Αν συνθλίψουμε χλωρά φύλλα και άνθη στη χούφτα μας, θα δημι­ουργηθούν φλύκταινες με δυνατή φαγούρα κι αν μασήσουμε 25 γραμ. χλωρά φύλλα θ' αρχίσουν να τρέχουν τα σάλια μας, να αραιωνουν οι σφυγμοι και μπορει να πρηστει η γλωσσα μας ή ακομα και να πεθάνουμε (φαρμακολογία Αφεντούλη).

Αν οι γυναίκες πιουν απηγανο χωρις να συμβουλευτούν γιατρο, μπορούν να πάθουν μητρορραγία.

ΚΥΡΤΑΜΑ

Σύμφωνα με τη μυθολογία όταν ο Δίας θύμωσε με τον Προμηθέα που είχε το θράσος να του προσφέρει ένα πιάτο γεμάτο κόκαλα με λίπος αντί για ένα καλό κομμάτι κρέας, του αφαίρεσε τα προνόμια της φωτιάς από τη Γη τιμωρώντας έτσι τους ανθρώπους πολύ σκληρά. 

Ο Προμηθέας όμως που αγαπούσε τους ανθρώπους, με πονηριά κατόρθωσε να κλέψει τη φωτιά και να την κρύψει στο εσωτερικό μιας σχισμής ενός κύρταμου, και αργότερα να τη δώσει πίσω στην ανθρωπότητα. Για τις ενέργειές του τιμωρήθηκε αυστηρά από το Δία, ο οποίος τον έδεσε σε ένα βράχο, ενώ ένας αετός έτρωγε το συκώτι του κάθε μέρα. 

Στη χλώρακα τα Κύρταμα τα συναντάμε στις παραθαλάσσιες περιοχές από τα Ροδαφινια, στο Δημμα, έως και τον Πηλό. 

Τα γνωρίζωμεν αμέσως από το ασπροπράσινο χρώμα των φύλλων τους που είναι λεία και σαρκώδη. Με ευχάριστο άρωμα, φίνο, απολαυστικό στον ουρανίσκο και με γεύση αλμυρή. Είναι απλωμένα πυκνωμένα και κατάσπαρτα αυτοφυημένα στις πετρώδεις παραλίες μέσα στις σχισμές των βράχων, δημιουργώντας όμοια λιβάδια με σπαρτά βλαστημένα που σχηματίζουν πράσινες τις ακτές της Χλώρακας.

Είναι μικρό πολυετές παχύφυλλο φυτό με φύλλα και βλαστούς που είναι παχείς και λείοι. Τα άνθη του κιτρινοπράσινα βγαίνουν το καλοκαίρι και σχηματίζουν σκιάδιο. Οι σπόροι του έχουν μεγάλη ομοιότητα με το κριθάρι, γι' αυτό οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν «κρίθμον».

Στη βοτανοθεραπεία, από τα χρόνια του Ιπποκράτη μέχρι τις μέρες μας, χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό για ηπατικές, εντερικές και νεφρικές δυσλειτουργίες. 

Στις μεγάλες αμμώδεις εκτάσεις, και στις κοιλότητες των απόκρημνων βράχων της Χλωρακας, φύεται αυτό το φυτό, που έχει σαρκώδη, λεία και επιμήκη φύλλα, και το οποίον θεωρήθηκε από την αρχαιότητα ήδος εξαιρετικά διεγερτικόν της ορέξεως. Είναι φυτό γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, αλλά και ως έδεσμα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος είχαν σε μεγάλη εκτίμηση το κρίταμο. Στη βοτανοθεραπεία, από τα χρόνια του Ιπποκράτη μέχρι τις μέρες μας, χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό για ηπατικές, εντερικές και νεφρικές δυσλειτουργίες. Στη φαρμακευτική χρησιμοποιείται ως ορεκτικό, διουρητικό, καθαριστικό του αίματος και ευεργετικό στο συκώτι.

Η περιγραφή του Διοσκουρίδη είναι πολύ χαρακτηριστική:

"θαμνώδες βοτάνιον, που απλώνεται σε πλάτος και έχει ύψος ενός πήχυ. Φυτρώνει σε παραθαλάσσιους τόπους και έχει πολύ στιλπνά φύλλα και υπόλευκα, σαν της γλιστρίδας, πιο πλατιά και πιο επιμήκη με αλμυρή γεύση... λαχανεύεται εφθόντε και ωμόν εσθιόμενον και ταριχεύεται εν άλμη" 

ΚΡΙΝΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Στην παραλία του Κοτσιά, ολόλευκο, μοναχικό,  το συνατάς στο περπάτημα σου λίγο πιο πάνω από εκεί που σκάει το κύμα. Είναι το Κρίνο της θάλασσας που στην ακτή μοναχικό, μέσα στον ζεστό Αύγουστο προβάλλει από την καυτή και στεγνή άμμο, δυνατό και ανθεκτικό, όμορφο μοναδικό, ένα δώρο του γιαλού. Είναι ο κρίνος της άμμου, ο ανθός του γιαλού που μοιάζει ως ένα ταπεινό Χαίρε της φύσης ανάμεσα στην κάψα του καλοκαιριού. 

Η παραθαλάσσια περιοχή Κοτσιας είναι ένας μεγάλος κόλπος με σκεπασμένη την μακριά παραλια απο τόνους πεντακάθαρου άμμου που ξεβράζει συνεχώς η θάλασσα. Είναι θάλασσα που επηρεάζεται από δυνατά και αντίθετα ρεύματα που συγκρούονται και ανακυκλώνονται δημιουργώντας κόντρα αντίθετα κύματα με αποτελεσμα να ξεβράζει αμέτρητους τόνους άμμου στην παραλια. Στη παλιά λαϊκή Κυπριακή γλώσσα οι κάτοικοι όταν ήθελαν να πουν ότι ο Θεός στέλλει αγαθά, χρησιμοποιούσαν τη λέξη «Κοτσιά ο Θεός». Η λέξη κοτσιώ σημαίνει σπέρνω και από το ρήμα κοτσιώ, έμεινε στην περιοχή το τοπωνύμιο «Κοτσιάς», θέλοντας έτσι οι ντόπιοι να πουν ότι αυτή η περιοχή κοτσιά άμμο. Έλεγαν ακόμη ότι άμα είχε πολλη τρικυμία αλλά δεν έβγαζε αμμο, ήταν γιατί τα δυνατά ρεύματα την παρέσερναν στα βαθιά. Όταν αυτό συνέβαινε, στα μέρη της παραλίας που έσκαγαν τα κύματα αντί άμμου έμεναν σωροί από πέτρες. Από τη δύναμη των κυμάτων, όταν οι πέτρες χτυπώντας αναμεταξύ τους, παρήγαγαν ένα δυνατό πέτρινο ήχο που ακουγόταν μέχρι το χωριό, οι παλιοί κάτοικοι έλεγαν ότι ήταν σημάδι για επερχόμενες καλοκαιρίες

Η παραλια του «Κοτσιά» είναι ιδανικός τόπος για λουόμενους όταν δεν υπάρχουν τρικυμίες, αλλά υπάρχει κίνδυνος όταν υπάρχουν ρεύματα, γιατί εύκολα παρασύρουν τους απρόσεκτους και πολλές φόρες υπήρξαν περιστατικά πνιγμών.

Πανω σ αυτή την κατάλευκη αμμουδιά, βλαστάνει το κρίνο του γιαλού, ένα πανέμορφο και μοσχομύριστο λουλούδι που είναι είδος ενδημικό. Που το συναντούμε μόνο στη περιοχή «Κοτσιάς» ανάμεσα Χλώρακας Λέμπας και Κισσόνεργας, και ύστερα το ξαναβρίσκουμε στον Ακάμα και στον Πύργο Τυλληρίας. Είναι το άνθος του γιαλού, το κρίνο της θάλασσας που αν δεν καταστραφεί από τον άνθρωπο, μπορεί να ξαναβλαστήσει τον επόμενο χρόνο.

Θεωρείται προστατευόμενο είδος, και λόγω της περιορισμένης εμφάνισής του, απαραίτητα προέχει η προστασία του . Είναι ένα απο τα σπάνια φυτά, και είναι ένα καλλωπιστικό στολίδι της φύσης. Χαρακτηριστικό του είναι η δυνατή και γλυκιά μυρωδιά. Φυτρώνει σε αμμώδεις παραλίες και σε αμμόλοφους, ακόμα και σε μακρινή απόσταση από τη θάλασσα. Ανθίζει ανάμεσα στον Αύγουστο και τον Οκτώβρη.  Άνθος και φύλλα εμφανίζονται μέσα από την καυτή άμμο. Τα άνθη του μισανοίγουν πριν δύσει ο ήλιος για να φτάσουν στο ζενίθ του ανοίγματος όσο η νύχτα προχωρεί. Τα φύλλα του είναι σαρκώδη, γκριζοπράσινα και σε σχήμα λουρίδας, ενώ οι καρποί του είναι μεγάλοι, σε σχήμα βολβού.  Όταν οι καρποί ωριμάσουν,  πετάγονται απο μέσα τους κατάμαυροι σαν κάρβουνα σπόροι, μεγάλοι, πολυγωνικοί και μαλακοί. Καθένας τους κρύβει στο κέντρο του ένα μικρό βολβό που είναι ο πραγματικός σπόρος. Αυτός θα θαφτεί στην άμμο και θα μεγαλώνει, ψάχνοντας όλο και πιο βαθιά να βρει υγρασία για να ζήσει. Όσοι επιζήσουν μετά 4-5 χρόνια θα καταφέρουν να ανθίσουν και να συνεχίσουν τον κύκλο της ζωής τους.

Έχει παραισθητικές ιδιότητες. Ο βολβός του είναι είδος κρεμμυδιού, χρησιμοποιείται ως αντίδοτο σε δηλητηριάσεις και σε μαγιές. Χρησιμοποιείται ως τονωτικό και ειδικά του καρδιακού και νευρικού συστήματος, είναι ακόμα αντιβακτηριδιακό, αντιμυκητιακό, αντιφλεγμονώδες, αντιπαρασιτικό και πολλά συστατικά έχουν ανιχνευθεί σε αυτό με αντιβιοτική δράση σε πολλές ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ, αλλά και σαν τονωτικό της μνήμης, έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως σηπτικό μαλακτικό αλλά και για παθήσεις των νεφρών.

ΜΑΖΙΑ

Μαζιά ή αγριόροδα ή αστοιβίδα ή ακανθώδη σαρκοποτήρια, σε ολες τις καυκάλλες

Ριζώνει  στα βράχια σε κομούς με λίγο χώμα, η σε σχισμές βράχων  και με την πάροδο του χρόνου διατηρείται ως θάμνος  για αρκετά χρόνια με λιγοστή υγρασία τη καλοκαιρινή περίοδο, και οι ρίζες του τρέφονται απο τη νυχτερινή υγρασία, ή τη δροσιά της θαλάσσιας αύρας.

Ίσως έχει την πλέον περίεργη χρηση από όλα τα φυτά καθώς το χρησιμοποιούν για να κάνουν σκούπες  ή σαν προσάναμμα . Σήμερα χρησιμοποιούνται και στονσύγχρονο σχεδιασμό κήπων που απαιτεί το τοπίο να δείχνει φυσικό και όχι στημένο, ενώ έχει και τις τεχνικές προδιαγραφές για τη σύγχρονη κηποτεχνία, αφού όπως όλα τα φρύγανα δεν απαιτεί ειδικότερες φροντίδες και πολλά νερά . Ειδικά μέσα σε βραχόκηπους δένει εξαιρετικά και στα σίγουρα είναι πιο φυσικό να έχουμε κήπους με φρύγανα παρά με κάκτους

Είναι χαμηλός πολύκλαδος θάμνος με αγκαθωτό ξηρό φύλλωμα ύψους 30 - 60 εκ. Σχηματίζει χαρακτηριστικούς γωνιώδεις κλαδίσκους που καταλήγουν σε αγκάθι. Τα φύλλα του είναι μικροσκοπικά, που σύντομα πέφτουν. Ανήκει στην οικογένεια των αγριοτριαντάφυλλων.

Ανθίζει κατά τους μήνες Φεβρουάριο - Απρίλιο. Ο καρπός του είναι κόκκινος, σαρκώδης, σφαιρικός, σπογγώδης, αποτελούμενος συνήθως από 2 - 3 αχαίνια. Αντέχουν στις υψηλές θερμοκρασίες και στην ξηρασία και φύονται σε χαμηλά υψόμετρα. Ο τύπος βλάστησης τους είναι χαρακτηριστικός των μεσογειακών οικοσυστημάτων και θεωρείται ότι είναι συνήθως αποτέλεσμα υποβάθμισης προϋπάρχουσας βλάστησης. Φύεται σε πετρώδεις πλαγιές και αποτελεί κυρίαρχο είδος, σε υψόμετρα μέχρι 1000 μέτρα. Αναπτύσσεται κυρίως σε φτωχά και βραχώδη ασβεστολιθικά εδάφη ή σε εκτάσεις που έχουν επανειλλημμένως καεί από πυρκαγιές. Αποτελούν βιότοπο για πολλά είδη ερπετών αλλά και γιατί φιλοξενούν πολλά είδη φυτών. Είναι φυτό φαρμακευτικό με διουρητικές , τονωτικές , αφροδισιακές και άλλες ιδιότητες.

Σύμφωνα με έναν από τους πολλούς μύθους, τα αγριόροδα δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα με την αναδυόμενη Αφροδίτη. Κατ’ άλλο μύθο η ξυπόλητη Αφροδίτη, στην προσπάθειά της να σώσει τον Άδωνη από τη μανία του Άρη, πάτησε τα αγκάθια του μαζιού, και μία σταγόνα από το αίμα της έδωσε το κόκκινο χρώμα στα άνθη του και στον καρπό του.

Η Αφροδίτη θέλοντας να τιμωρήσει την Σμύρνα την έκανε να νιώσει μεγάλο έρωτα για τον πατέρα της Κινύρα, τον οποίο και παραπλάνησε, προκειμένου να ικανοποιήσει τον έρωτά της. Όταν ο Κινύρας ανακάλυψε ότι παραπλανήθηκε και έσμιξε με την κόρη του, γεμάτος οργή και αποτροπιασμό την κυνήγησε να τη σκοτώσει. Η Σμύρνα κατάφερε να ξεφύγει και έτρεξε προς τα βουνά. Εκείνος την πρόλαβε, σήκωσε το σπαθί του και ήταν έτοιμος να της πάρει το κεφάλι. Αλλά η Αφροδίτη παρεμβαίνοντας, πρόλαβε και μεταμόρφωσε τη Σμύρνα στο ομώνυμο φυτό. Καθώς το σπαθί συνέχισε την πορεία του, έκοψε την ήδη μεταμορφωθείσα σε φυτό Σμύρνα, και από τον κορμό της ξεπετάχτηκε ο Άδωνης. Τον πήρε τότε η θεά Αφροδίτη και τον παρέδωσε στην Περσεφόνη να τον έχει κοντά της ώσπου να μεγαλώσει. Αλλά όταν εκείνος μεγάλωσε και η Περσεφόνη αντίκρισε την ομορφιά του, αρνήθηκε να τον παραδώσει στην Αφροδίτη. Η Αφροδίτη κατέβηκε στον κάτω κόσμο, όπου έμενε η Περσεφόνη μαζί με τον Άδη, για να λυτρώσει τον αγαπημένο της από την κυριαρχία του θανάτου.

Η θεϊκή διαμάχη που προέκυψε μεταξύ της θεάς του Έρωτα και της θεάς του Θανάτου, ρυθμίστηκε από τον Δία ως εξής: Ο Άδωνης να μένει το ένα τρίτο του χρόνου στον Κάτω Κόσμο με την Περσεφόνη, το άλλο τρίτο του χρόνου να μένει στον Επάνω Κόσμο με την Αφροδίτη, και το απομένον τρίτο, όπου διάλεγε εκείνος. Η Αφροδίτη χρησιμοποιώντας τη μαγική της ζώνη στην οποία δεν μπορούσε κανείς να αντισταθεί, κατάφερε να της αφιερώσει την επιλογή του. Έτσι, ο Άδωνης περνούσε τα δύο τρίτα του χρόνου με την Αφροδίτη και το ένα τρίτο με την Περσεφόνη.

Σύμφωνα με το μύθο ο Άδωνης βγήκε για κυνήγι στο δάσος. Εκεί όμως τον παραφύλαγε ο θεός Άρης ο προηγούμενος εραστής της Αφροδίτης που ζήλευε τον Άδωνη αφού η Αφροδίτη τον παράτησε για τα μάτια του ωραίου νέου. 

Ο Άρης μεταμορφώθηκε σε άγριο κάπρο, επιτέθηκε στον Άδωνη και τον πλήγωσε θανάσιμα.

Η Αφροδίτη άκουσε τα βογκητά του Άδωνη και ξυπόλητη στην προσπάθειά της να τον σώσει από τη μανία του Άρη, πάτησε τα αγκάθια του μαζιού, και μία σταγόνα από το αίμα της έδωσε το κόκκινο χρώμα στα άνθη του και στον καρπό του.

Η Αφροδίτη  τότε παρεκάλεσε την Περσεφόνη να αφήνει τον Άδωνη να ανεβαίνει στη γη. Η Περσεφόνη δέχθηκε, και ο Άδωνης ανεβαίνει στη γη και μένει έξι μήνες με την Αφροδίτη, ενώ τους υπόλοιπους έξι μήνες μένει με την Περσεφόνη.

ΜΑΤΣΙΚΟΡΙΔΟ, Ο ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ

Οι νάρκισσοι περιλαμβάνουν περί τα 50 είδη. Στην Κύπρο  συναντάται η πιο δημοφιλής και γνωστή από τους αρχαίους μύθους αμαρυλλίδα. 

Η Χλώρακα τα παλαιότερα χρόνια πριν το μπετόν σκεπάσει όλη την περιοχή, πάνω στα κακοτράχαλα πετρώδη εδάφη της, βλάσταινε μοναδική άγρια βλάστηση. Το εύφορο λιγοστό χώμα πάνω στις καυκάλλες και οι χειμωνιάτικες βροχές,  ευνοούσαν την ανάπτυξη πολλών σπάνιων ειδών άγριων λουλουδιών και άλλων θαμνοειδών, όπως κρίνα της θάλασσας, παπαρούνες, αρκόσσιηλλες, βανούκες, λαψάνες, άγριες αγκινάρες, μολόθες, θυμάρι, μανιτάρια, αγρέλια και ματσικόρια.  

Τα άγρια ματσικόρια είναι υπέροχα αγριολούλουδα με ασπροκίτρινο ανθό και ωραιοτάτη μυρωδιά που μαγεύουν με την ομορφιά τους, όταν κάθε αρχή του χειμώνα γέμιζαν τα ακαλλιέργητα χωράφια και όλη την άγρια φύση.

Στη Χλώρακα συναντάμε σε όλη την αγρια φύση και στους κήπους των σπιτιών.

Είναι πολυετές βολβώδες φυτό, ενδημικό της μεσογείου. Ανθίζει νωρίς τον χειμώνα, τα δε άνθη του είναι ερμαφρόδιτα, που γονιμοποιούνται από μέλισσες.Από καλλιεργούμενες ποικιλίες βγαίνει το αιθέριο έλαιο του που χρησιμοποιείται ευρέως στην αρωματοποιία. Το άρωμα των ανθέων του είναι σχεδόν μεθυστικό και μεγάλη ποσότητα τους σε κλειστό χώρο μπορεί να προκαλέσει ελαφριά νάρκωση. Οι βολβοί του που μοιάζουν με κρεμμύδι είναι τοξικοί και τα φύλλα του περιέχουν ένα δηλητηριώδες αλκαλοειδές, που η κατανάλωση της σε μεγάλες ποσότητες την καθιστά θανατηφόρο.

Το όνομα του προέρχεται από τον ήρωα της ελληνικής μυθολογίας και είναι σύμβολο ματαιοδοξίας, ένεκα του μύθου του Νάρκισσου.

Ο Νάρκισσος γιoς του ποταμού Κηφισού, ήταν ένας εξαιρετικά όμορφος νέος από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσωπα στην Ελληνική Μυθολογία. Η μητέρα του, του είχε πει ότι θα παραμείνει έτσι σ΄ όλη του τη ζωή νέος και ζωντανός αν δεν δίνει σημασία στην ομορφιά του. Αυτός αποφάσισε να δει την αντανάκλασή του στα νερά μιας πηγής. Γοητεύτηκε τόσο από την ομορφιά του πού έμεινε εκεί ακίνητος θαυμάζοντας τον εαυτό του μέχρι που μαράζωσε και πέθανε στις όχθες της πηγής.

Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο ωραίος Βοιωτός νέος απασχολημένος να θαυμάζει την καθ’ όλα άριστη σωματική του διάπλαση από τις όχθες ποταμού στα νερά του, δεν έδωσε καμία προσοχή ή δεν ανταποκρίθηκε στον εκδηλούμενο έρωτα της Νύμφης Ηχούς η οποία και συνεχώς τον καλούσε. Αποτέλεσμα ήταν, η μεν φωνή της Ηχούς να εξασθενεί συνέχεια σε τρόπο ώστε ν’ ακούγονται μόνο οι τελευταίες συλλαβές και να σβήνει, ο δε Νάρκισσος μετά το θάνατο της Ηχούς που ήταν επίσης πανέμορφης και δίδυμη αδελφή του με τη οποία ήταν ερωτευμένος, δεν έβρισκε παρηγοριά στη δυστυχία του εκτός από το να βλέπει τον εαυτόν του στο νερό κάποιας πηγής στις Θεσπιές και να θυμάται την αδελφή του, μέχρι που πέθανε στη θέση εκείνη από εξάντληση

Η γνωστότερη όμως και περισσότερο διαδεδομένη παράδοση για τον Νάρκισσο είναι η εξής: Ο Νάρκισσος αδιαφορώντας για τον έρωτα του επίσης ωραίου νέου Αμεινία, κατέστη τελικά ο ηθικός αυτουργός στην αυτοκτονία του δεύτερου. Τότε η Νέμεσις αποφάσισε να τον τιμωρήσει σκληρά με το ίδιο πάθος, υποκινώντας τον να δει στο νερό της πηγής την εικόνα του (το είδωλό του) και να την ερωτευθεί τόσο, ώστε να πεθάνει από τον ανικανοποίητο έρωτα προς τον εαυτό του.

ΑΡΚΟΣΣΙΥΛΛΑ ή ΑΤΣΟΥΝΝΑ, κοινώς ΑΣΦΟΔΕΛΟΣ

Τα άνθη που ονομάζονται ατσούνες βλαστούν τέλος Αυγούστου και Σεπτέμβρη, ενώ τα φυλλώματα τους που ονομάζονται αρκόσιυλλες βλαστούν πιο ύστερα με τα πρωτοβρόχια και το χειμώνα από βολβούς, ενώ ταυτόχρονα τα άνθη τους αρχίζουν να ξεραίνουν. Λέγεται ότι άμα βλαστήσουν πολλές ατσούνες θα είναι καλοχρονιά, δηλαδή ο χειμώνας θα είναι βροχερός. Τα φύλλα τους όταν ξεράνουν το Καλοκαίρι είναι καλή τροφή για τα αιγοπρόβατα γι αυτό οι παλαιότεροι τα μάζευαν σε μεγάλες σακούλες και τα αποθήκευαν ως τροφή για τα αιγοπρόβατα.

Στον Ελληνικό χώρο θεωρείται ο βολβός με το φύλλωμα σαν φυτών αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης, για αυτό οι άνθρωποι την περίοδο της πρωτοχρονιάς τα τοποθετούν στα σπίτια τους μέσα σε βάζα με νερό για να τους έρχονται όλα εν αφθονία.

Αρκόσιηλλα, Σπούρτελλος, κρομμυαρκόσιυλλα,  ή Ασφόδελος.

Κατά την μυθολογία αποτελούσε έμβλημα του θεού Διόνυσου. Οι Αρχαίοι Έλληνες το είχαν σαν σύμβολο πένθους και όπως αναφέρει ο Όμηρος στην«Οδύσσεια» έσπερναν τον ασφόδελο στους τάφους, γιατί νόμιζαν ότι οι ψυχές τρέφονταν με τους κονδύλους τους. Έλεγαν ακόμα ότι οι πεθαμένοι άνθρωποι κατοικούν στον «Ασφόδελο Λειμώνα», λιβάδι με ασφόδελους που βρίσκεται στον Άδη. 

Στη Χλώρακα όπως και σε όλη την Κύπρο τον βρίσκουμε σε ακαλλιέργητα εδάφη στα παραθαλάσσια, μεσόγεια και ορεινά εδάφη.

Τα ανθη του ονομαζονται σπούρτελλοι και ανθίζουν από το Γενάρη μέχρι τον Ιούλη. Σε αντιθεση με τις ατσούνες βλαστούν πρωτα οι βλαστοι από τους βολβους, και υστερα τα ανθη.

Ο ασφόδελος δεν τρώγεται από τα αιγοπροβατα γιατί οι βλαστοί του έχουν μικρές κρυστάλλινες βελόνες. Οι κατσίκες, λένε οι βοσκοί, όταν φάνε ξερά τα μπουμπούκια της ζαλίζονται πρήσκονται και μπορεί και να πεθάνουν.  Τα λουλούδια του αποτελούσαν πρότυπο λησμονιάς Με τα φύλλα της γέμιζαν στρώματα, ευτελές υλικό για τους φτωχούς. Τα φύλλα του είναι μακρόστενα, ταινιόμορφα και σαρκώδη. Τα άνθη του είναι άσπρα, και αστεροειδή. Βγαίνουν πολλά μαζί στην κορυφή του διακλαδιζόμενου στελέχους.

Τα χειμωνιάτικα γυμνά κοτσάνια του ασφόδελου τα σύγκριναν οι ποιητές με τις στρατιές των ψυχών πού περιφέρονταν στις όχθες του Αχέροντα. Η δυσάρεστη μυρωδιά του φυτού, μαζί με τ’ άχαρα λουλούδια, ασφαλώς είχαν σχέση με τον ωχρό θάνατο και το λυκόφως του κάτω κόσμου.

Τον ασφοδελόν λειμώνα αναφέρει ό Ομηρος στην 'Οδυσσεία: «Αίψα δ' ίκοντο κατ' ασφοδελόν λειμώνα ένθα τε ναίουσι ψυχαί είδωλα καμόντων... Και αλλαχού»

ΟΙ αρχαίοι είχον τον άσφόδελον ως σύμβολον πένθους και τον εσπειρον παρά τους τά­φους, έχοντες την ίδέαν οτι αι ψυχαί των νεκρών ετρέφοντο εκ κονδύλων ασφοδέλου, μετά δε την διάβασιν της Στυγός κατοι­κούν είς τον εν τω "Αδη «ασφοδελόν λειμώνα».

Ό Ησίοδος, ο Θεόφραστος και ο Πλούταρχος αναφέρουν ότι οι κόνδυλοι των άσφοδέλων είναι εδώδιμοι, ό δε Διοσκορίδης αποδίδει είς αυτούς πολλάς θεραπευτικάς ειδιότητας. Εκ των κονδύλων του άσφοδέλου και της σκίλλης εξάγεται συγ­κολλητική ουσία την οποίαν μεταχειρίζονται οι υποδηματοποιοί και ήτις είναι γνωστή υπό το τουρκικόν όνομα «τσιρίσι». Κατά καιρούς είχε χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή αλκοόλ αλλά και ως αλοιφή κατάλληλη για κάθε πληγή.ΟΙ ξηροί βλαστοί των ασφοδέλων χρησιμοποιούνται κυρίως εις τάς νήσους δια το άναμμα των φούρνων. Εις τίνα μέρη (π.χ. είς την Έρζεγοβίνην και την Άφρικήν) το αμυλον των κονδύλων του ασφοδέλου χρησιμοποιείται δια την παρασκευήν είδους άρτου. Παρόμοια χρήσις των ριζών του άσφοδέλου έγινε και εν 'Ελλάδι κατά τον αττοκλεισμόν του 1917 και κατά την γερμανικήν κατοχήν. 

Χρήσιμα μέρη του φυτού για φαρμακευτικούς σκοπούς είναι τα σαρκώδη ριζώματά του. Περιέχουν νισιεστέ, βλεννώδεις ουσίες, ταννίνη κ.ά. Οι ρίζες του μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις διαταραχές του εντερικού συστήματος και συστήνονται για τις διάρροιες. Επίσης για υπέρταση και για κυκλοφοριακά προβλήματα χρησημευει στην ούρηση, στην έμμηνο ρύση, στους πόνους, το βήχα, τα σπασίματα. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε έκχυμα ξηρών ή φρέσκων ψιλοκομμένων ριζωμάτων. Αλλά και για δερματικά προβλήματα χρησιμοποιούνται τα ριζώματα του ασφόδελου.

Η λογοτέχνης-οιήτρια Μαρούλα Πανάγου μαρτυρει ότι,

τα άνθη του σπούρτελου παλιά πίστευαν πως αν γεμίσουν από σπόρους, θα έχει καλοχρονιά και κάπως έτσι θα γέμιζαν και τα στάχια.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΤΑΠΑΚΟΥΔΗΣ

ΑΓΝΙΑ ή ΛΥΓΑΡΙΑ

Μυθολογία: 

Η Λυγαριά ήταν αδερφή της Πικροδάφνης και είχαν έναν μονάκριβο αδερφό που πέθανε. Η λυγαριά ήταν απαρηγόρητη. Τόσο πολύ λυπήθηκε, που ενώ έβγαζε λευκά λουλούδια ως τότε, από τη λύπη της τα λουλούδια πήραν χρώμα μωβ, πένθιμο. Της Πικροδάφνης όμως τα άνθη συνέχιζαν να βγαίνουν ρόδινα. Λέει τότε η λυγαριά:

«Καημένη, ο αδερφός μας πέθανε και συ ντύθηκες στα φανταχτερά;»

-«Μην κοιτάς τα ρούχα μας- αποκρίθηκε εκείνη- την καρδιά μας κοίταξε ποια είναι πιο μαύρη και πικρή;

Πραγματικά όλο το κορμί της είναι φαρμάκι και γι’ αυτό ονομάζεται και πικροδάφνη.

Διοσκουρίδης: Άγνος ή λύγος θάμνος εστί δενδρώδης. 
Η άγνος ή λυγαριά είναι θάμνος δενδρώδης, που φυτρώνει δίπλα σε ποτάμια και πετρώδεις περιοχές και χαράδρες, με κλαδιά που σπάνε δύσκολα, φύλλα σαν της ελιάς, πιο μαλακά όμως.

Άλλη βγάζει λευκό άνθος μαζί με μια ελαφριά πορφυρότητα, ενώ άλλη βγάζει πορφυρό, και σπόρο σαν το πιπέρι.

Έχει ιδιότητες θερμαντικές και μαλακτικές.

Ο καρπός της, όταν πίνεται, βοηθάει όσους έχουν δαγκωθεί από φίδι, όσους πάσχουν από τη σπλήνα και όσους έχουν υδρωπικία.

Όταν πίνεται σε ποσότητα μιας δραχμής μαζί με κρασί, κατεβάζει γάλα και προκαλεί την έμμηνο ρύση, ενώ ελευθερώνει και το σπέρμα, χτυπάει  όμως και το κεφάλι προκαλώντας νάρκη.

Το αφέψημα του ίδιου του φυτού και του καρπού βοηθά τις παθήσεις και τις φλεγμονές της μήτρας με ατμόλουτρα των γυναικείων οργάνων.

Ο σπόρος όταν πίνεται μαζί με γλήχωνα (το φλισκούνι-ο  γλήχων ο ηδύοσμος) και γίνεται υποκαπνιστός και εισάγεται με βύσμα, προκαλεί την έμμηνο κάθαρση, ενώ ως κατάπλασμα διαλύει τον πονοκέφαλο, και γίνονται πλύσεις με αυτόν μαζί με ξύδι και λάδι σε όσους έχουν λήθαργο και φρενίτιδα.

Και τα φύλλα της, όταν γίνονται θυμίαμα και όταν στρώνονται από κάτω, διώχνουν τα φίδια

και όταν γίνονται κατάπλασμα βοηθούν όσους έχουν δαγκωθεί από τα φίδια, ενώ μαζί με βούτυρο και φύλλα αμπελιού μαλακώνουν τα σκληρώματα των όρχεων.

Ο σπόρος ως κατάπλασμα μαζί με νερό καταπραΰνει τις ραγάδες στον πρωκτό, ενώ μαζί με τα φύλλα θεραπεύει τα διαστρέμματα και τα τραύματα.

Φαίνεται μάλιστα ότι εμποδίζει τα συγκάματα κατά τις οδοιπορίες, αν κανείς κρατά στο χέρι του ένα κλαδί της.

Έχει ονομαστεί "άγνος" επειδή οι γυναίκες που παρέμεναν αγνές κατά τα Θεσμοφόρια, (η σπουδαιότερη γιορτή στην αρχαία Ελλάδα που γίνονταν κατά τον μήνα Πυανεψίωνα  του Αττικού έτους προς τιμήν της Δήμητρας -της Θεάς που εισήγαγε τους θεσμούς - εξ ου και "Θεσμοφόρια"-και τους νόμους του εξευγενισμένου βίου, μετείχαν μόνο γυναίκες οι οποίες κατά την διάρκεια της γιορτή δεν είχαν ουδεμία επικοινωνία με τους συζύγους τους. ενώ τα στρώματα από επιλεκτικά χόρτα και κλαδιά πάνω στα οποία κοιμούνταν είχαν καθαρτική δύναμη και καταλυτική επίδραση πάνω τους τη χρησιμοποιούσαν ως στρώμα,λέγεται μάλιστα λυγαριά, επειδή τα κλαδιά της είναι ευλύγιστα...... 

Χρήσεις κατά τη λαϊκή παράδοση. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν επισημάνει την δυνατότητα του βοτάνου να κατευνάζει τις σεξουαλικές ορμές και τον ερεθισμό των γεννητικών οργάνων. Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε από τους μοναχούς στα μοναστήρια. Εκεί έτρωγαν τον καρπό της λυγαριάς σε γλυκίσματα, για να βοηθηθούν οι καλόγεροι να τηρήσουν τον όρκο αγνότητας που είχαν πάρει. Εξ αιτίας του γεγονότος αυτού η ονομασία του βοτάνου στα αγγλικά είναι monk’s pepper (πιπέρι του μοναχού). Στην αρχαιότητα και στο μεσαίωνα το φυτό ήταν πολύ γνωστό, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο Ευρωπαϊκό χώρο και συνδέονταν κυρίως με τις υποτιθέμενες ιδιότητες αφεψήματος καρπών ή φύλλων, να κατευνάζει την ερωτική διάθεση και να λειτουργεί ως εκτρωτικό φάρμακο. Οι βέργες της, λόγω της ευλυγισίας, είναι κατάλληλες για καλαθοπλεκτική και το ξύλο της. Από τα εύκαμπτα κλαδιά της κατασκευάζονται καλάθια. Επίσης οι σπόροι χρησιμοποιήθηκαν κατά των κρυολογημάτων και κατά των δαγκωμάτων των φιδιών. Η καύση των φύλλων και τα στρώματα από εύοσμα φύλλα λυγαριάς θεωρούνταν ότι εξεδίωκαν τα θηρία.